Κτιριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις στην Κύπρο - Σύγκριση με ελληνικές (Μέρος 1ο) Κτιριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις στην Κύπρο - Σύγκριση με ελληνικές (Μέρος 1ο)

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

10/recent/ticker-posts

Κτιριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις στην Κύπρο - Σύγκριση με ελληνικές (Μέρος 1ο)





To 1ο μέρος ενός νέου και ιδιαίτερα κατατοπιστικού άρθρου του Γιώργου Σαρρή, στην εφημερίδα  του "Εγκαταστάτη".





1. Εισαγωγή

 Με αφορμή και αιτία προγράμματα κατάρτισης για ηλεκτρολόγους που οργανώθηκαν το Μάιο και τον Ιούνιο 2017 σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Εργοληπτών Ηλεκτρολόγων Κύπρου (ΣΕΗΚ), ο γράφων βρέθηκε για μερικές εβδομάδες στη Λευκωσία. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία να γίνουν επισκέψεις σε εργοτάξια και σε κτίρια, να γίνουν πολλές ηλεκτρολογικές συζητήσεις, ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και απόψεων και να ερευνηθούν με ηλεκτρολογικό μάτι ελληνοκυπριακές κτιριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Όλα αυτά με τη βοήθεια πάντα των δυναμικών Ελληνοκύπριων ηλεκτρολόγων του ΣΕΗΚ. Ετσι μπήκε η ιδέα για τη δημιουργία αυτού του άρθρου. Κύριος στόχος του είναι μια σύντομη παρουσίαση των προδιαγραφών, των τεχνικών, των κανόνων και των υλικών που χρησιμοποιούνται στις ελληνοκυπριακές κτιριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και μια συνοπτική σύγκρισή τους σε μερικά σημεία με τις ελληνικές κτιριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Είναι μια ακόμα συνεργασία με τον ΣΕΗΚ, μια προσπάθεια ενημέρωσης των ηλεκτρολόγων της Ελλάδας και της Κύπρου για τα ηλεκτρολογικά ισχύοντα και συμβαίνοντα και στις δύο χώρες. 2. Δίκτυο διανομής, σύνδεση με το δίκτυο Το δημόσιο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας Μέσης Τάσης της Κύπρου είναι τριφασικό στα 11KV αντί των 15KV και 20KV της Ελλάδας. Την ευθύνη του δημόσιου δικτύου διανομής (όπως επίσης και της παραγωγής, μεταφοράς και προμήθειας) έχει η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ).

 Οι υποσταθμοί υποβιβασμού σε χαμηλή τάση (ΧΤ) 230/400V είναι τοποθετημένοι κυρίως σε κολώνες, εκτός μερικών εντός πόλεων όπως και στην Ελλάδα.
 Για τα περισσότερα κτίρια που τροφοδοτούνται με 230/400V κατευθείαν από το δημόσιο δίκτυο διανομής ΧΤ, το σύστημα των γειώσεων είναι ΤΤ (άμεση γείωση) με ηλεκτρόδιο γείωσης ανά κτίριο. Δεν χρησιμοποιείται για ηλεκτρόδιο γείωσης δημόσιο δίκτυο ύδρευσης όπως παλαιότερα στο δίκτυο ΤΤ της Αθήνας.

Η ΑΗΚ διαθέτει επίσης παροχές με σύστημα γειώσεων ΤΝ-C-S αλλά μόνο για μεγάλες απαιτήσεις ισχύος. Κτίρια που διαθέτουν δικό τους μετασχηματιστή υποβιβασμού ή εφεδρική ηλεκτρογεννήτρια μπορούν να έχουν εσωτερικό σύστημα γειώσεων ΤΝ. 

Όλοι οι μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας για δίκτυα ΧΤ που εγκαθίστανται ή αντικαθίστανται τα τελευταία χρόνια από την ΑΗΚ είναι πλέον ηλεκτρονικοί. Σε κάθε ηλεκτρική παροχή ΧΤ η ΑΗΚ εγκαθιστά εκτός από το μετρητή και διάταξη ή διατάξεις προστασίας από υπερένταση και βραχυκύκλωμα. Αυτές μπορεί να είναι ασφάλειες βραδείας χαρακτηριστικής με βάση τα βρετανικά Πρότυπα ή μικροαυτόματοι με ειδική χαρακτηριστική (τύπου Ε). Όλα αυτά τα υλικά είναι σφραγισμένα το καθένα ξεχωριστά από την ΑΗΚ, όχι όμως σε ενιαίο κέλυφος (κιβώτιο) όπως στην Ελλάδα αλλά ξεχωριστά.Μετά από αυτά ξεκινά η ευθύνη των ηλεκτρολόγων. Στους χώρους που τοποθετούνται αυτά τα υλικά έχουν πρόσβαση και οι χρήστες των εγκαταστάσεων αλλά και οι ηλεκτρολόγοι βέβαια και ονομάζονται δωμάτιο ή ερμάρι μετρητών. Σε νέα κτίρια, τα ηλεκτρολογικά υλικά σύνδεσης με το δίκτυο ευθύνης της ΑΗΚ (π.χ. διακλαδώσεις, εκτός από τους μετρητές) είναι σε ξεχωριστό χώρο με άμεση πρόσβαση από το δρόμο, ο χώρος αυτός είναι κλειδωμένος, ονομάζεται δωμάτιο ΑΗΚ και σε αυτόν έχει πρόσβαση μόνο το προσωπικό της ΑΗΚ. Σε πολυκατοικίες υπάρχει επίσης ξεχωριστός χώρος για τους μετρητές. Ενδιαφέρον είναι ότι οι μετρητές και τα υλικά προστασίας τους είναι τοποθετημένα σε ξύλινα πάνελ.

 Η ΑΗΚ δίδει εργοταξιακές παροχές οι οποίες λειτουργούν με ευθύνη και εποπτεία του ηλεκτρολόγου γι’ αυτό επιβάλλεται να υπάρχει στο εργοτάξιο πινακίδα με τα στοιχεία του ηλεκτρολόγου ώστε σε περίπτωση ανάγκης αυτός να εντοπίζεται εύκολα. Το Κεντρικό Προστατευτικό μέσο κάθε ηλεκτρικής εγκατάστασης, αμέσως μετά το μετρητή της ΑΗΚ, προσφέρει προστασία έναντι υπερέντασης, βραχυκυκλώματος και έναντι έμμεσης επαφής. Το Κεντρικό Προστατευτικό μέσο της εγκατάστασης αποτελείται συνήθως από: - Μικροαυτόματο (MCB) με ονομαστικό ρεύμα αναλόγως της ζητούμενης ισχύος και της ασφάλειας της ΑΗΚ. - Διάταξη διαφορικού ρεύματος (RCD) με ΙΔΝ<=300mA Type S (Selective) για προστασία έναντι έμμεσης επαφής και έναντι πυρκαγιών. Οι δύο πιο πάνω συσκευές είναι μηχανικά μανδαλωμένες και λειτουργούν ως μία συσκευή. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία συσκευή RCBO η οποία προσφέρει τις ίδιες δυνατότητες. Αυτή η κεντρική προστατευτική συσκευή συνηθίζεται να ονομάζεται ‘‘αυτόματο’’. Σε παλαιότερες εγκαταστάσεις σε αυτή τη θέση χρησιμο- ποιείτο συσκευή Earth Leakage Circuit Breaker (E.L.C.B) με ΙΔΝ<=500mA. Λόγω των ρευμάτων βραχυκύκλωσης αλλά και των επιπρόσθετων απαιτήσεων της 16ης Έκ- δοσης του BS 7671 για καλύτερη προστασία τόσο του εξοπλισμού όσο και των καταναλωτών αυτή η πρακτική δεν χρησιμοποιείται
 πλέον σε νέες εγκαταστάσεις. 
 Σε μεγαλύτερες βιομηχανικές ή εμπορικές εγκαταστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί RCD και με μεγαλύτερο I ΔΝ ρυθμιζόμενο αλλά απαραίτητα με χρονοκαθυστέρηση (S) αλλά η τιμή της αντίστασης της γείωσης της εγκατάστασης πρέπει να είναι τέτοια ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη τάση επαφής στα 50V. 

Οι κύριοι λόγοι για τη συγκεκριμένη προστασία είναι: -
 Σε περίπτωση σφάλματος L-PE μετά την RCD να μειώνει το ρεύμα σφάλματος. Έτσι οι διατομές των αγωγών προστασίας (ΡΕ) μπορούν να έχουν μικρότερη διατομή από τους αγωγούς φάσεων. - Η προστασία από ηλεκτροπληξία από έμμεση επαφή με διατήρηση της τάσης επαφής στα μεταλλικά μέρη της εγκατάστασης που συνδέονται στον αγωγό ΡΕ σε ακίνδυνα όρια (μικρότερη από 50V).

 Ο συνδυασμός της RCD αυτής και της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης της εγκατάστασης πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η τάση επαφής στα μεταλλικά μέρη της εγκατάστασης δεν θα ξεπερνά τα 50V σε περίπτωση σφάλματος L-PE.

 Για παράδειγμα:
 Με αντίσταση ηλεκτροδίου γείωσης 30Ω και ρεύμα σφάλματος 300mA, σε περίπτωση σφάλματος L-PE η τάση επαφής δεν θα ξεπερνά τα 9V στα μεταλλικά μέρη της εγκατάστασης που είναι συνδεδεμένα στον PE και η διακοπή παροχής γίνεται άμεσα. Με βάση τη χρήση RCD με ΙΔΝ<=300mA η μέγιστη επιτρεπτή αντίσταση ηλεκτροδίου είναι <167Ω (Re≤50V/0,3A) ενώ με ΙΔΝ<=500mA η αντίσταση ηλεκτροδίου θα πρέπει να είναι <100Ω (Re≤50V/0,5A) ώστε να διασφαλίζεται η τάση επαφής κάτω από τα 50V. Βέβαια υπάρχουν και απαιτήσεις για κάλυψη ορισμένων κυκλωμάτων της εγκατάστασης με RCDμε ΙΔΝ<=30mA για προστασία τους από άμεση και έμμεση επαφή αλλά το θέμα αυτό θα αναπτυχθεί σε άλλη ενότητα στη συνέχεια.

 Με βάση την Περί Ηλεκτρισμού Νομοθεσία, πριν τη σύνδεση οποιασδήποτε ηλεκτρικής εγκατάστασης στο δίκτυο διανομής, ο ηλεκτρολόγος εγκαταστάτης οφείλει να καλέσει τον Ιδιοκτήτη Συστήματος Δικτύου Διανομής (ΑΗΚ) για έλεγχο - επιθεώρηση της εγκατάστασης. Δεν γίνεται σύνδεση εγκατάστασης με το δίκτυο διανομής αν δεν γίνει πρώτα επιθεώρηση της εγκατάστασης από τους επιθεωρητές της ΑΗΚ.

Σε περιπτώσεις όπου η ηλεκτρική εγκατάσταση θα λειτουργήσει αυτόνομα και δεν θα συνδεθεί με το δημόσιο δίκτυο διανομής, τότε η επιθεώρηση της εγκατάστασης γίνεται από την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία (ΗΜΥ). Η επιθεώρηση γίνεται πάντα παρουσία του ηλεκτρολόγου που έχει αναλάβει την ευθύνη της εγκατάστασης και η ηλεκτροδότηση γίνεται εφόσον διαπιστωθεί ότι αυτή είναι ασφαλής. Για το θέμα αυτό ακολουθεί αναλυτική περιγραφή σε ξεχωριστή ενότητα. Για να γίνει σύνδεση με το δίκτυο διανομής συντάσσεται από το μελετητή και από τον αδειούχο ηλεκτρολόγο από κοινού Υπεύθυνη Δήλωση προς την ΑΗΚ.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αφού κατατεθεί από τον αδειούχο ηλεκτρολόγο η Υπεύθυνη Δήλωση ηλεκτρικής εγκατάστασης προς την ΑΗΚ δεν μπορεί άλλος ηλεκτρολόγος να προχωρήσει για τον έλεγχο και ηλεκτροδότηση της. 3. Πρότυπα, νόμοι, κανονισμοί, διαδικασίες Στην Κύπρο εφαρμόζονται τα αγγλικά πρότυπα για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις ΧΤ και συγκεκριμένα το πρό- τυπο BS 7671 στην 16η έκδοσή του. Το πρότυπο ισχύει σαν κείμενο αναφοράς μόνο στην αγγλική έκδοσή του. Υπάρχει και σε ελληνική μετάφραση αλλά σαν βοήθημα, όχι σαν κείμενο αναφοράς. Σε προετοιμασία βρίσκεται η εφαρμογή της 17ης έκδοσης. Η έκδοση αυτή προβλέ- πεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από 01.07.2018 και γίνονται προσπάθειες από τον ΣΕΗΚ για έγκαιρη μετάφρασή της στα ελληνικά. Καθοριστικό ρόλο στα ηλεκτρολογικά δρώμενα της Κύπρου εκτός από την ΑΗΚ έχει και το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων (ΗΜΥ). Στις αρμοδιότητές του είναι η δημιουργία και η τήρηση της ηλεκτρολογικής Νομοθεσίας, όπως επίσης οι πραγματογνωμοσύνες σε περίπτωση καταγγελιών, ατυχημάτων ή δυστυχημάτων, οι έλεγχοι εγκαταστάσεων που δεν συνδέονται στο δημόσιο διανομής, αλλά και η παρακολούθηση της νομιμότητας και της ασφάλειας ηλεκτρικών συσκευών και ηλεκτρολογικών υλικών. Το ΗΜΥ μπορεί να νομοθετεί πρόσθετες απαιτήσεις εκτός από αυτές των προτύπων για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Επίσης ορίζει ποιοι έχουν το νόμιμο δικαίωμα να εμπλέκονται με τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις: Σύμφωνα με την περί Ηλεκτρισμού Νομοθεσία, κανένας δε δύναται να αναλάβει την ευθύνη της εκπόνησης σχεδίων και μελετών, της εγκατάστασης και λειτουργίας οποιασδήποτε ηλεκτρικής συσκευής και εξοπλισμού εκτός αν αυτός κατέχει το αναγκαίο Πιστοποιητικό Ικανότητας και Πιστοποιητικό Εγγραφής σε ισχύ που παρέχεται από το Διευθυντή του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών. Στις κυπριακές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις οι μελετητές ηλεκτρικών εγκαταστάσεων εμπλέκονται πολύ περισσότερο σε σύγκριση με την Ελλάδα. Για να ξεκινήσει να κατασκευάζεται μια νέα ηλεκτρική εγκατάσταση θα πρέπει να υπάρχει απαραίτητα μελέτη, η οποία κατατίθεται για έκδοση της Άδειας Οικοδομής σύμφωνα με τον Περί Οδών και Οικοδομών Νόμο. Ο εργολήπτης ηλεκτρολόγος πρέπει να είναι απαραίτητα αδειούχος. Οι άδειές τους εκδίδονται από το ΗΜΥ, είναι σε μορφή ταυτότητας, περιγράφουν τα όρια ισχύος και έχουν ετήσια διάρκεια. Τόσο οι εγκαταστάτες όσο και οι μελετητές πρέπει να κατέχουν επίσης Πιστοποιητικό Ικανότητας και Πιστοποιητικό Εγγραφής.
Για να μπορέσει να δώσει προσφορά σε ένα νέο έργο ένας ηλεκτρολόγος πρέπει να πάρει τη μελέτη από το μελετητή. Εφόσον του ανατεθεί το έργο εκτελεί τη μελέτη και επιβλέπεται από το μελετητή κατά τη διάρκεια της κατασκευής της εγκατάστασης. Όταν η εγκατάσταση ολοκληρωθεί, ο μελετητής κάνει τελικά σχέδια με βάση τα στοιχεία που του δίδει ο ηλεκτρολόγος. Σε αυτά τα σχέδια περιλαμβάνονται οι κατόψεις στις οποίες περιγράφονται οι θέσεις των ηλεκτρολογικών υλικών και μονογραμμικά σχέδια πινάκων. Από τα σχέδια αυτά κρατά αντίγραφα σε προσωπικό αρχείο ο εργολήπτης ηλεκτρολόγος που κατασκεύασε την εγκατάσταση και επίσης τα σχέδια αυτά κατατίθενται στην ΑΗΚ η οποία δημιουργεί το δικό της αρχείο για την εγκατάσταση. Για να ηλεκτροδοτηθεί μια νέα εγκατάσταση προβλέπεται μια σειρά βημάτων - εργασιών. Για τις γειώσεις των εγκαταστάσεων χρησιμοποιούνται κυρίως ηλεκτρόδια ράβδου (επιχαλκωμένος χάλυβας). Η αντίσταση γείωσης ελέγχεται από τους επιθεωρητές της ΑΗΚ πριν από την οριστική ηλεκτροδότηση, κυρίως με τη μέθοδο του βρόχου σφάλματος και με βάση τι μεγέθους ‘‘αυτόματο’’ (RCD) έχει τοποθετηθεί στην αρχή της εγκατάστασης. Μετά την αρχική ηλεκτροδότηση, το πότε θα πρέπει να επανελεγχθεί μια εγκατάσταση (διάρκεια επανελέγχου) ορίζεται από το μελετητή. Η απόφαση για επανέλεγχο δίδεται στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης. Ο ηλεκτρολόγος πρέπει να επικολλά ετικέτα στον κεντρικό πίνακα ώστε να υπενθυμίζει στον ιδιοκτήτη πότε πρέπει να μεριμνήσει για τον επανέλεγχο της εγκατάστασής του.

 Όπως και στην Ελλάδα δεν υπάρχει και στην Κύπρο σύστημα υπενθύμισης για τους επανελέγχους. Τελευταία γίνεται μια προσπάθεια να ενεργοποιηθούν οι επανέλεγχοι ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ειδικά για τους χώρους συνάθροισης κοινού (σχολεία, καφετέριες, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ κλπ.) σε ετήσια βάση. Οι επανέλεγχοι αυτοί γίνονται από το ΗΜΥ στη βάση της ετήσιας άδειας λειτουργίας που απαιτείται να κατέχουν τέτοιου είδους υποστατικά όπως ορίζει η περί ηλεκτρισμού Νομοθεσία. Αν προκύψει μεγάλης έκτασης τροποποίηση ή προσθήκη σε υπάρχουσα ηλεκτρική εγκατάσταση θα πρέπει ο ηλεκτρολόγος να δημιουργήσει τεκμηρίωση (σχέδια, αποτελέσματα μετρήσεων και ελέγχων) μόνο για την προσθήκη αυτή και να κληθεί η ΑΗΚ να επιθεωρήσει την εγκατάσταση για να βεβαιωθεί ότι αυτή παραμένει ασφαλής. Η διαδικασία αυτή δεν λειτουργεί πάντα, ιδιαίτερα σε μικρής έκτασης εργασίες. Σε περιπτώσεις ατυχημάτων ή καταγγελιών επεμβαίνει επίσης το ΗΜΥ.

 Γενικά, δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση για υποχρέωση επανελέγχου σε κατοικίες και σε παρόμοιους χώρους. 

Γίνεται προσπάθεια από τον ΣΕΗΚ να νομοθετηθεί υποχρεωτικός επανέλεγχος ιδιαίτερα μετά από αλλαγή χρήστη (π.χ. νέος ενοικιαστής). (Στο επόμενο: Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ηλεκτρικών εγκαταστάσεων - Ηλεκτρολογικά υλικά εγκαταστάσεων - Ηλεκτρικοί πίνακες - Αρχικός έλεγχος ηλεκτρικής εγκατάστασης από την ΑΗΚ)
Δείτε ολόκληρο το άρθρο εδώ...
http://www.sarrisg.gr/n/userfiles/downloads/2017/EGATASTATIS_07_2017.pdf